Met de studiereis naar New York en Boston wilde ik vooral ideeën opdoen over CES in combinatie met Kunst en Cultuur, en wereldburgerschap.

Ik heb gezien dat er op de scholen waar we zijn geweest veel vakdocenten zijn die de kunstzinnige vakken op zich nemen. Hiernaast wordt er veel geïntegreerd gewerkt, kunst wordt opgenomen in andere vakken. In beide gevallen werd er op de scholen niet gewerkt met een methode maar keek de leerkracht wat aansloot bij de kinderen op dat moment of wat het centrale thema was op school in die periode. Ik voelde me vooral geïnspireerd door de vakdocent Arts op Mission Hill. Zij sloot met haar lessen aan bij waar de leerlingen met de andere vakken mee bezig waren, daar hadden ze een gezamenlijk thema voor. Toen wij er waren ging het over het thema ‘movement’, hier sloot ze mooi op aan met spinning art. Ze gaf ook aan dat het vele overleg noodzakelijk is om zo goed op elkaar aan te kunnen sluiten. Ook vond ik het geweldig om te zien dat ze de leerlingen een totaalbeleving wilde geven. Ze zorgde voor kunst die aansloot en hierop werden licht, muziek en geur afgestemd! Hier wil ik zelf ook mee gaan experimenteren. Ik wil de beeldende vorming lessen meer laten aansluiten bij andere vakken en ook gaan kijken hoe er een mooi totaalplaatje van te maken valt.

Verder viel het op dat er veel handen in de klas waren. Ook bij bovenstaand voorbeeld. Er waren daar twee studenten van een Kunstacademie stage aan het lopen. Ik wil gaan kijken wat er voor mogelijkheden met een dergelijke kunstzinnige opleiding hier in Nederland zijn.

Het wereldburgerschap heb ik niet veel gezien als een losstaand iets. Het was verweven in het totaalplaatje. De hele basishouding die leerlingen meekregen op school had met wereldburgerschap te maken. Alle vier de scholen boden een erg respectvolle omgeving. Bij drie van de vier scholen vond ik ook de warmte van de mensen duidelijk te voelen.
Op de bezochte scholen werd er ook veel gedebatteerd. Dit zorgde ook voor veel onderling respect. Ze leren om hun mening te verwoorden, om goed te luisteren naar elkaar en leren elkaars mening te respecteren en waarderen.
De scholen werken samen met de omgeving door ouders in de klassen in te zetten op gebieden waar hun talenten liggen. Een mooi idee dat ook op onze school goed is toe te passen en wat goed zou aansluiten bij het stuk ouderparticipatie waar we al mee bezig zijn. Dit gaan we vanaf volgend schooljaar opnemen in een lijst voor hulpouders die we sinds dit jaar gebruiken.

Wat me nog het allermeeste heeft geraakt is de manier van vragen stellen die ik heb gezien. Hier zijn we nog teveel op zoek naar het goede antwoord. In Amerika hebben we leerkrachten gezien die niet tevreden zijn met het ‘goede’ antwoord, dat is niet het doel op zich. Door verder te vragen zonder oordeel laat je leerlingen tot een dieper proces komen. Dit kost natuurlijk tijd maar levert een basishouding in de leerlingen op die ik erg mooi vind. Juist het aanzetten tot denken werd centraal gezet. In de klas was ik zelf al bezig om door te vragen op antwoorden maar met deze inspirerende voorbeelden kan ik het me nog meer eigen maken. Ook ben ik me er nog bewuster van geworden hoeveel taalgebruik, je vraagstelling, kan doen. Voor een cultuureducatie project dat ik voor school aan het ontwikkelen ben gebruik ik de methodiek Visible Thinking. Dit past perfect bij wat ik heb gezien. Het gaat daarbij veel om kritisch kijken, doorvragen (‘What makes you say that?’), je dingen afvragen en connecties leggen. Ook in de manier van vragen stellen zag ik duidelijke overeenkomsten. Ze proberen het allebei ontzettend bewust te doen zonder een oordeel erin te hebben. Zo heeft de vraag ‘Wat denk je dat het is?’ al een andere lading dan ‘Wat denk je dat het zou kunnen zijn?’ De laatste vraag is meer open en haalt een eventuele gedachte van het ‘fout’ kunnen hebben weg. Door met het project bezig te zijn en me dus te verdiepen in Visible Thinking hoop ik dat ik een sterke link kan ontwikkelen naar het gebruik in mijn eigen klas, en over een tijdje naar de school.

In de komende teamvergadering ga ik presenteren wat ik heb gezien tijdens deze mooie reis. We gaan dan met het team verder bekijken hoe we de CES-principes kunnen gebruiken als kapstok voor wat we al doen en wat we willen gaan doen. Ook hoop ik dat we binnenkort CES wat meer zichtbaar kunnen maken binnen school. Net zoals velen van de reis zie ik de poster met ‘Listen, Think, Participate’ als een uiting die erg is blijven hangen.