Maandag CPE. Een school binnen een scholengroep. Elke maandag start met zang. Piano, gitaar. Ouders en kinderen zitten samen in de grote zaal. Er hangt een vrolijke sfeer. De liederen zijn vanuit CPE over woorden waar ze aan werken. De liederen zijn al oud. Er is een CD van en een boek. De leerkracht geeft aan wanneer adem te halen. Thema’s: Alle kinderen zijn leraren voor elkaar. Je leren te kennen, voel je vrij en adem. Trots zijn. Alle dingen in de wereld hebben ouders. Onder de sterrenhemel. Daarbij wordt muziekles gegeven met samenwerking in een Canon. De kleinere broertjes en zusjes die weer met ouders mee naar huis moeten huilen en willen blijven. Teksten als jij helpt mij en ik help jou onder de leerboom waar ik mijn hele leven wil blijven. Zie de wereld onder de leerboom.

De school zelf bestaat uit een lange gang waar het ruikt naar verf. Er is een theaterzaal waar de houten vloer glanst als een spiegel. Het nodigt uit tot exploreren, tot gebruiken, tot willen leren om iets te kunnen. De bieb is een ruimte vol kleur, boeken, geschreven stroken papier geven de onderwerpen aan. De omgeving oogt creatief, alsof het een kunstopleiding is.

Dan volgt in de gang een gesprek met een van de ouders van de kinderen en voortrekkers in de ouderbeweging die op Princeton gestudeerd heeft. Hij vertelt dat het concept van deze school anders is dan de rest van NY. De school is opgericht door een groep gegoede/ elite ouders (ca 1 a 2 procent vd bevolking) die bemerkte dat hun kind niet zo slim was en niet meekon met de standaardmetingen van succes. In deze ‘rare’ school leggen ze de basis voor academische vaardigheden en kiezen ze voor een brede ontwikkeling zodat ieder kan ervaren dat hij of zij ergens goed in is. De wil tot verder leren, de wil tot hard werken, die basis wordt hier gelegd. In tegenstelling tot NL zijn het hier niet de diploma’s die tellen bij een sollicitatie. Sociale vaardigheden, de wil tot leren, fouten durven maken en hard werken zijn de criteria om te worden aangenomen voor een job. Je begint op een laag salaris en mag laten zien wat je kan. Meer kansen voor ieder dus. In elke klas proberen ze 20 procent kinderen te plaatsen met diagnoses zoals ADHD. Dit omdat dit meer subsidie oplevert. De kinderen weten dit niet van elkaar m.u.v een meisje met down, daar hebben de ouders uitleg gegeven. Deze kinderen krijgen een individueel leerplan met extra begeleiding. Ouders leren hun kinderen zelfs om niet te hard te leren op school omdat ze weten dat andere vaardigheden in de VS nog veel belangrijker zijn. Denk aan sport. In de VS is er veel aandacht voor sport. Stress komt in een dergelijke omgeving minder voor omdat er minder gepusht wordt. De ouders hebben zich nu 3 jaar hard verenigd om tegen het beleid van de overheid in geen niveau testen zoals Cito toe te staan, omdat een beschrijvend verslag van de leerkracht voldoende zou zijn.

Bij het bezoek in de ene klas leren de kinderen om zich voor te stellen aan de bezoekers en vragen te stellen aan de zogenaamd opgegroeide mensen. In de andere klas mogen kinderen hun eigen halloweenverhaal voorlezen. In een kring wordt de dag doorgenomen en de leerkracht stelt vragen over de verkiezingsdag die morgen is. De lk vraagt wat de mening is van de kinderen. Waar ze het mee eens zijn. Tegelijkertijd gaat het over het verschil van de woorden elekted en elektricuded. De lk vertelt waarom Obama niet meer gekozen mag worden. De nieuwe leerling stelt zichzelf voor en wat ze dit jaar wil leren. Een kind vertelt zelf over het speciale van zijn school. Je gaat vaak naar Art. Je tekent niet alleen. De halve klas gaat naar Art, de andere helft gaat nr gym en de volgende dag is het andersom. Er zijn meisjes cursussen en jongens cursussen. Daarnaast zijn er gemixte cursussen.

In de middag volg ik een muziekcursus voor jongens. De leerkracht vraagt kinderen recht te zitten met voeten op de grond. Er worden woorden behandeld zoals hoe omschrijf je het woord love en hoe spreek je het uit. De les bevat veel indoctrinerende of opvoedkundige teksten hoe je je als man moet voelen.
Als kinderen zelf mogen vertellen wat zo bijzonder is aan de school zegt een kind “Dat ze je hier allemaal kennen.” Tijdens een gesprek met met zeven kinderen blijkt dat er drie kinderen bij zitten van de leerkrachten zelf. Ze spreken opvallend goed en helder over hun eigen project. De ogen glanzen. Zelfvertrouwen is zichtbaar. Goed is dat er veel aandacht is voor het individu en de eigen lijn. Minder goed lijkt te zijn de samenhang en een doorlopende leerlijn over de jaren heen. Het was een prachtige ervaring met het leren in vrijheid, in een cultuur waarin ieder de kans krijgt om te groeien en iets te bereiken. Het Vrijheidsbeeld in de praktijk.